Hoe we ongemerkt ons eigen leven steeds “zwaarder” hebben gemaakt en onze eigen bron – en die “van alles wat is” – hebben gedempt. Ooit begonnen uit overlevingsdrang, maar nu dan? Wat heb jíj diep weggestopt? Onze schaduw, waar we oh-zo-bang voor zijn, maar waar ons mooiste licht te vinden is. De bron die er altijd is, maar die we verbergen voor onszelf. Ter inspiratie deze keer een gedicht van Jan van Ruysbroeck.

Bijzonder is, dat er altijd een zelfde “iets” blijft kloppen aan de poort – je patronen, bepaalde thema’s die zich herhalen, mensen waar je slecht mee om kunt gaan- om ons eraan te herinneren dat we onszelf weer een completer en vitaler mens kunnen helpen worden. Maar de vraag is: Durf je het aan of ga je de bron nog meer dempen?

Meer lezen? Kijk dan eens op Hoezo: Ontketenen van Talent? en hoe coaching met het Enneagram je bij deze ont-dekkingstocht kan helpen. Mijn blogs  en typespecifieke tips en oefeningen kunnen je steunen en inspireren om de ingeslagen weg  te blijven volgen.

Jij die in mij woont

met de kracht als van een opspuitende bronwel,

vol sprankelend, leven gevend water.

Ik heb het – tot mijn schade en schande – klaar gekregen

om jaar na jaar stenen te verzamelen

en daarmee die bronwel in mij te begraven

onder puin en gruis en eigen drukdoenerij.

Ik moet Jou weer opgraven in mij,

opdelven in mijn diepste diep,

het schilderijtje van mijn wezen, mijn gelaat

Grondig laten restaureren van jarenlang vuil.

Jij hebt er Jouw gezicht in uitgetekend,

daar waar Jij verblijf houdt, diep in mij.

Wanneer krijg jij het klaar om Jouw beeltenis in mijn wezen

weer van blijdschap te laten stralen

in dat verfrissend, opspattend bronwater,

daar diep, heel diep in mij verborgen?

Kom, trek me naar binnen,

blijf kloppen aan de poort

want ook mijn oren zijn doof geworden,

blijf schijnen in de nacht

want de blindheid van mijn ogen is bijna totaal.

Kom, delf op mijn ware gelaat, maak mij mooi,

maak van mij Jouw liefste mens,

ik kan niet meer zonder Jou,

Jij die woont in mij,

opborrelende Minne – kracht

wassend water dat leven doet.

Kom, leef je uit in mij.

Jan (of Johannes) van Ruusbroec of Ruysbroeck

Hij werd ook “de Wonderbare” genoemd, (Ruisbroek nabij Brussel, 1293-2 december 1381), geldt als een van de grootste mystici van de zuidelijke Nederlanden. Hij schreef in het Midden-Nederlands, maar zijn werken werden spoedig ook vertaald in het Latijn.

“… deze arme, eenzame monnik, … vangt te midden van het duistere Zoniënwoud, in zijn onwetende, eenvoudige ziel de verblindende weerschijn van de hoogste en geheimzinnige bergtoppen van het menselijk weten op. Onbewust kent hij het platonisme van Griekenland, het soefisme van Perzië, het brahmanisme van Indië en het boeddhisme van Tibet, en zijn wonderlijke onwetendheid vindt de wijsheid van begraven eeuwen terug en voorziet de wetenschap van eeuwen die nog niet geboren zijn.” (Maurice Maeterlinck)

Maken of breken van talent!

Talent laten groeien, wie wil het nu niet! Maar hoe doen we dat? Het onderwijs ligt onder de loep. Er is kritiek op het basisonderwijs, dat met Cito-toetsen vooral investeert in verstandelijke kennis, terwijl die, volgens Paul de Blot in een artikel op social media deze week, slechts voor 10% (!) van belang is voor een mens. De overige 90% – 30% relatiekennis en maar liefst 60% “zijnskracht” – wordt verwaarloosd. Hij vindt het geen wonder dat kinderen uitvallen en studenten in opstand komen. Hij pleit voor investeren in “zijnskracht” en daar is hij niet de enige in. Zijn stelling dat dit loont, wordt onderbouwd door wetenschappelijk onderzoek in duurzaam succesvolle organisaties (Trimbos, Gallup, e.a.).

Ook in organisaties investeren we matig in die relatiekennis en “zijnskracht”. In functioneringsgesprekken richten we ons vooral op kennis en vaardigheden, taken, doelen. De gewenste verandering wordt aangeleerd, maar beklijft niet. Samenwerken en gedrag komt aan de orde, maar dan hebben we het over “aanspreken”. Er is met name aandacht (70-80%) voor wat niet goed gaat.
Maar dan? Wordt het talent van de medewerker gezien en wel optimaal benut? Voelt de medewerker zich gehoord en gezien? En kan hij onvoorwaardelijk rekenen op begrip en steun, om moeilijke dingen te durven aankaarten? De doorsnee medewerker voelt zich daarvoor lang niet veilig genoeg. En daarmee laten we talentontwikkeling en groei liggen en veroorzaken we niet zelden juist het tegenovergestelde van wat we hadden gewenst.

Hoe gaat het onbedoeld dan mis? Een voorbeeld.

Een gewoon gemiddeld bewust functionerende type 8 manager, trots op wat hij voor elkaar krijgt in zijn werk, gaat het functioneringsgesprek in. Hij heeft de touwtjes stevig in handen, want hij houdt ervan dat de dingen liefst snel goed geregeld zijn of afkomen. Als iemand daar – zonder in zijn ogen goede reden – niet voldoende aan mee werkt, dan wordt dat heel direct op tafel gelegd en eist hij loyaliteit. Hij heeft niet zo in de gaten dat zijn gedrag redelijk dominant is en hij weinig ruimte geeft aan de ander.
De even gemiddeld bewust functionerende type 6 medewerker – die worstelt met botsende eisen – zal zich daardoor nog verder onder druk gezet voelen en bang, reactief en achterdochtig worden. Het gedrag van de manager roept, onbewust en onbedoeld, defensief, ontwijkend, besluiteloos gedrag op bij type 6, terwijl de manager nu juist het tegenovergestelde wenst!

Wanneer deze situatie langer voortduurt, zal bij de 6 de angst opspelen dat hij de (noodzakelijke!) steun van de manager kwijt zal raken. Dan zakt hij naar een lager gemiddeld gezondheidsniveau. Ook de manager zal daar weer op reageren en zo komen we in een negatieve spiraal. Ieder zit in zijn overlevingsmechanisme en de “zijnskracht” – het niveau van vloeiende samenwerking – is verdwenen.

Ik schets hier het gedrag van een manager op gezondheidsniveau 5*, waarin mensen vanuit hun persoonlijkheid de omgeving willen dwingen / beheersen (ieder type op zijn eigen manier) daardoor funtioneert het hele team op hetzelfde gezondheidsniveau, sommigen zelfs lager. Dit zien we in de samenwerking terug: Taken worden wel uitgevoerd, maar er is ook allerlei politiek gedoe. En dit heeft ongetwijfeld invloed op het resultaat van je organisatie, zeker op langere termijn.
*Er zijn 9 gezondheidsniveaus, per type beschreven: Basisboek Enneagram, Riso & Hudson.

Het maken of breken van talent!
Een type 8 manager die geleerd heeft bewuster te zijn, had eerder kunnen schakelen en als beschermer van zijn team – een talent dat hij ook in zich draagt – deze medewerker op juiste wijze kunnen steunen in het geloof in zijn eigen kunnen. Met typespecifieke inzichten weet hij ook wat type 6 nodig heeft! Zie bijvoorbeeld de 9 enneagramtypes in werk en beroep. Dan zou de 6 naar een toegewijde, hardwerkende gemeenschapsbouwer kunnen groeien, waarin zijn kennis en ervaring in samenwerking tot z’n recht komt. De nodige extra kennis ervoor opdoen gaat dan ook makkelijker.

Zo zie je dus dat de “zijnskwaliteit” of mentale gezondheid van jezelf als manager het talent van je team kan maken of breken. In opvoeding, onderwijs, relaties, etc. is dat niet anders. Je kunt de ander moeilijk veranderen, maar door zelf te veranderen, nodig je anderen uit hetzelfde te doen.

Wat levert het op?

Uit onderzoek (M. Buckingham) blijkt dat het richten van de aandacht op de natuurlijke kracht van iemand, op zijn talenten, 8 x grotere motivatie oplevert en zorgt dat we op die vlakken kunnen uitblinken. Terwijl aandacht voor waar je maar een 4 op scoort hooguit oplevert dat je een matig 6-je wordt.
De positieve spiegeling die nodig is voor talentonwikkeling lukt nog beter met de psychologische inzichten uit het enneagram. Zo kan je zijnskwaliteit of essentie echt tot bloei komen. De rest volgt dan vanzelf. Dus waar wachten we nog op …  Lees hier meer.

Durf jij het aan te onderzoeken welke persoonlijke stijl jij (en je teamleden) hebt?
Doe dan de (gratis) indicatieve enneagram typetest van ca. 15 minuten, vink mij helemaal onder aan de test aan als coach en maak een (vrijblijvende) afspraak om de eerste ontdekkingen te doen.

Laagdrempelig meer weten over hoe het Enneagram jou kan helpen te groeien en jij anderen ook kunt stimuleren hetzelfde te doen? Meld je dan aan voor de introductietraining Enneagram-in-1-dag. Een leuke manier voor iedereen die meer wil weten over zichzelf en zijn (samenwerkings)relaties met anderen en bij zichzelf wil beginnen. Actuele mogelijkheden vind je in de agenda

Talentontwikkeling nieuwe stijl
Ook voor teamontwikkeling, onderwijs en opvoeden is het Enneagram zeer waardevol. Als je inzicht krijgt in jezelf én begrip krijgt voor het gedrag en al wat er achter zit van de andere types is er al veel gewonnen. Je leert hoe je meer basisveiligheid kunt creëren en krijgt typespecifieke handvatten, zodat je anderen beter kunt laten functioneren op een manier die bij die persoon past. Lees hier meer over de mogelijkheden.