Lente! Geniet jij er ook zo van? Tijd van nieuw leven, een “schoon” leven, vol frisse kleuren, energie en levensgeluk. Wie is er nu een betere brenger van levensgeluk dan type 7? Na blogs over type 4 en type 1 is het nu dus hoogste tijd voor een blog over deze 3e brenger van schoonheid in de wereld.
Het is de tijd van herrijzenis van de natuur, na de rust en bezinning van de winter. Vast niet toevallig de tijd waarin Jezus stierf, om daarna te herrijzen om “Het Licht” te brengen. Met ons eigen “Licht” kunnen we soms ineens in contact komen door situaties die uitzonderlijk zwaar zijn, zoals het verlies van een geliefde, een ongeluk of levensbedreigende ziekte. Als we de “schil” van onze persoonlijkheid af moeten leggen, omdat we dat gewoonweg niet volhouden, dan kunnen we ineens ervaren dat we “geschenken” ontvangen, die we ervoor nooit gezien hadden. En ervaren wat er echt toe doet.
Ontdekken van nieuw geluk
“Wat heb ik mezelf toch al die tijd aangedaan”, zoals Abby, één van mijn klanten, pas zei. Als sociale Zeven had ze altijd erg hard gewerkt om haar sociale ideaal te realiseren, een droom die in de kindertijd eigenlijk al vorm had gekregen. Door een ernstige ziekte kon ze dat werk niet meer doen, maar juist omdat ze niet meer zo hard werkte en niet meer zo sterk hoefde te zijn, was ze veel gelijkwaardiger aan en opener voor anderen geworden en kon ze ineens heel mooie gesprekken met mensen hebben over wezenlijke dingen. Zo kon ze ervaren dat de ziekte haar ook iets moois had gebracht: Veel meer rust en verbinding.
Zij realiseerde zich dat het nu anders kan en dat ze dat ook echt wil. Toch valt het niet mee om ons nieuw ontdekte zelf in de wereld te blijven zetten. Voor dat we het in de gaten hebben, vervallen we weer in de oude gedragspatronen waar we aan gehecht zijn. Daarover later.
type 7 en relaties
Met Ernst had ik een gesprek over hoe het hem maar niet lukt om een leuke relatie met iemand op te bouwen. En hoe hij gelukkig “doet”, maar het niet is. Veel van die vrouwen vielen op hem omdat hij zo’n energieke levensgenieter is. Hij houdt van lekker koken, samen eten, muziek maken, een intens leven. Daar doet hij ook wel echt zijn best voor. Maar dan zitten mensen toch ineens te zeuren … Dan kan hij best even uit zijn slof schieten. Het is echt vervelend als mensen zijn inspanningen (opofferingen) niet waarderen. Anderen vinden hem dan afstandelijk en egocentrisch.
Zijn dames zijn meestal apart, bijzonder, valt op. Dat zoekt hij ook op, want saaiheid mijdt hij. Maar gaande weg voelt hij zich in de relatie niet prettig, vanwege de emotionele instabiliteit, iedere keer enorm geclaimd of emotioneel gemanipuleerd. Dan heeft hij steeds meer behoefte aan afstand en vluchten. Uiteindelijk wordt het dan weer niets, want hij kan niet op haar vertrouwen en zelf is hij – bij nader inzien – ook niet zo betrouwbaar in bepaalde aspecten.
Verlangen naar compensatie
We kwamen erop dat we onbewust vaak op zoek zijn naar compensatie voor iets wat we in onze kindertijd niet hebben ontvangen. Zevens zijn onverbonden met de koesterende figuur. Dat herkende hij wel. Hij vertelde dat hij als klein kind al ervoer dat zijn moeder geen veilige en consistente bron van koestering en steun was. Niet dat ze een slechte moeder was, maar ze moest best hard werken en hij kon er niet op rekenen van haar te krijgen wat hij nodig had. Hij kon zich niet herinneren bij haar op schoot te mogen zitten en voor momenten voor een knuffel, aandacht, in bed gestopt worden was lang niet altijd tijd. Eigenlijk zoekt hij in relaties dus de (stabiele!) liefde en aandacht die er van zijn moeder niet was. Tijd dus om die pijn te verwerken, zodat je afscheid kunt nemen van (de gehechtheid aan) die frustratie.
Ongelukkig door pijnvermijding
Onmatigheid, de passie of emotionele drijfveer, speelt een grote rol in de manier hoe Zevens zichzelf minder gelukkig kunnen maken.
Onmatigheid en rationaliseren is hun manier om hun angst voor pijn en deprivatie, zich geen deel te voelen van de groep of het gezin en er niet in te passen te maskeren en zich er tegen te verdedigen. Dit wordt zichtbaar in de (ogenschijnlijke) gezelligheid, optimisme en vele interesses en de gruwelijke hekel die ze hebben aan beperking en onaangenaamheden. Het is ook een poging om het kindverlangen naar geluk te realiseren. Helaas is het zo dat hoe harder de Zeven achter zijn geluk aanrent, hoe minder gelukkig hij of zij wordt. Hij wordt steeds rationeler, onverzadigbaarder, rustelozer en grilliger.
Geluk leren zien in het gewone
Wanneer de Zeven innerlijk kan beseffen dat hij vlucht voor de realiteit, kan hij zich oefenen in het bij diepere gevoelens blijven, ook al zijn ze niet altijd positief. Verdriet, boosheid en angst hebben immers veel belangrijke informatie over dat wat voor jou belangrijk is, over relaties met diepere connectie, en over de “volheid” van de zin van ons leven. Dan wordt concentreren, beperking en commitment makkelijker. Door deze completere verbinding met het hartcentrum kan de Zeven steeds meer het Goddelijke in het gewone en aardse leren herkennen en is geluk overal.
Het is voor Zevens heel moeilijk te erkennen en voelen dat ze worden voortgejaagd door een gevoel van schaarste, maar hoe meer ze in staat zijn dit te zien en het weg gedrukte kind-deel van zichzelf – dat behoefte heeft aan observeren, zich terug te trekken, vrekkig te zijn – niet te veroordelen, hoe meer de neiging tot gierigheid en isolement zal transformeren (en dan popt het ook niet af en toe op een onverwacht moment op, als je jezelf even niet “in bedwang” hebt). In het bijzonder het gevoel een afzonderlijke entiteit te zijn. Dan zal hij zich steeds meer voelen als onderdeel van het Geheel.
Transformatie door integratie op diep niveau
Voor werkelijke transformatie is het nodig om onder ogen te zien hoe ons gedragspatronen zijn ontstaan én hoe en waarom dat nog steeds doorwerkt in ons dagelijks bestaan. Dat betekent dat we beetje bij beetje moeten doen, waar we het meest bang voor zijn: Dat deel van onszelf dat er in onze kindertijd niet mocht zijn en de oorzaken ervan, onder ogen durven komen, zodat we onszelf toestaan dat deel niet meer te belemmeren, zodat het weer te ontwikkelen.
We noemen het wel de “kleine dood” (of het ravijn) in, zie ook “bang voor het donker, wie is het niet”. Zodat we ons bewust worden van onze kind-ziel en die kunnen integreren. In plaats van onze kind-ziel aan de kant te schuiven – en eveneens alle mensen die ons herinneren aan dit deel van onszelf – moet onze kind-ziel worden omarmd en geaccepteerd, aandacht en liefdevolle leiding krijgen, zodat ze zich weer kan ontvouwen en ontwikkelen. Ze heeft “holding” nodig, die ze als kind niet heeft gehad, en die we haar nu alleen zelf nog kunnen geven.
Met heel ons hart
Omdat de kind-ziel een deel van ons is dat in de duisternis is weggestopt, is het vaak verwrongen. Deze “demonen” in onszelf onder ogen zien, is daarom niet makkelijk, maar als het “in het licht wordt gebracht”, kan het transformeren. Want in de kern van onze kindziel vinden we de essentiële staat die hoort bij het hartpunt van ons type.
Bronnen: S. Maitri, De spirituele dimensie van het Enneagram, Negen gezichten van de Ziel; B. Chestnut, The Enneagram System’s 27 personality subtypes.
Hoe Kate leerde meer levensgeluk te scheppen: “Ik wil niet meer ziek zijn!”, schreeuwde ze uit. Jezelf ziek maken, dat wil natuurlijk niemand, zou je zeggen. Maar gek genoeg “creëren” we wel degelijk regelmatig onze eigen klachten of ons eigen “ongeluk”. Onbewuste (kind)verlangens spelen hier een rol. Herken jij dat je soms ineens letterlijk of figuurlijk “ziek” wordt, als je een bepaalde situatie meemaakt?
In een energetische oefening met Kate, een Enneagram type 1, kon zij ervaren hoe en waarom zij dat “creëert”. De inzichten eruit kunnen ons helpen ineffectieve of zelfs beschadigende patronen voor onszelf en onze relaties te doorbreken.
Hoe ontstaat je “ziekte”?
Hoofdpijn, misselijkheid, spanning, pijn in de buik … Een bekend fenomeen voor Kate, dat zich de laatste tijd opnieuw vaak voordoet. Hoe komt dat nou? Tijdens een energetische oefening “De Wissel” kwamen we erachter hoe dit ontstaat en wáarom Kate zélf deze klachten creëert. Het begint met een automatische geneigdheid te veel naar de ander toe te reiken. Gaandeweg ontstaat er steeds meer weerstand (passie) waar ze in het moment niet naar geluisterde. We staan er nu wel bij stil: Ze voelt zich niet gezien en gemanipuleerd, omdat er weer een verantwoordelijkheidsclaim gedaan wordt. Grenzen worden voor haar gevoel overschreden. Er ontstaat spanning in haar buik, omdat het in haar ogen “not done” is om die verantwoordelijkheid niet te nemen en er tegelijk weerstand is om wel te (moeten) voldoen. Toch blijft Kate vriendelijk en uit dit niet (reactieformatie, een afweermechanisme van type 1), wat het gevoel van weerstand versterkt.
Waarom creëer je je eigen belemmeringen?
Onbewust creëert haar lijf hoofdpijn en buikklachten. Waarom? Dat onderzoeken we. Het uiten mag niet, want dan “krijgt ze de wind van voren”. Als “slecht” kind (basisangst) werd ze dan doodgezwegen, soms weken lang. Daar wil ze zich tegen beschermen. Het gevolg ervan, echter, is dat ze anderen over haar grenzen laat gaan. Ook openbaart zich dat ziek zijn de enige manier is om af en toe even niet aan de hoge verantwoordelijkheidseisen te hoeven voldoen. Dan mag het juk af. Om even los te laten de ideale, sterke, verantwoordelijke dochter te moeten zijn. Het was, toen ze nog kind was, een manier om eens aandacht en een vorm van waardering te krijgen.
Door er dieper op in te gaan, kwam er ruimte voor het verdriet dat er onder lag: Het verlangen om óók eens gezien te willen worden. “Het gaat altijd over een ander, maar ik ben er ook!.“Getver”, en heel veel andere onuitgesproken, onderdrukte woede mocht naar buiten komen. “Kijk eens naar mij!” “Hier ben ik!”. Maar dat zegt Kate nooit. Ze vraagt niet zo makkelijk aandacht voor zichzelf.
Oude (kind)pijn verwerken
De pijn werd zichtbaar, het verlangen naar aandacht en warmte, dat zo vaak afgewezen werd. En ook de boosheid, naar o.a. haar broertje die (in ieder geval vaker) wel aandacht kreeg, terwijl hij er niets voor deed. Die ook haar “allergie” voor al die andere aandachtstrekkers verklaart: Zij doen, net als haar broertje, iets wat ze zichzelf niet toestaat, om nog meer teleurstelling te voorkomen, namelijk aandacht vragen voor jezelf, speels en “los” mogen zijn. De overtuiging blijkt te spelen dat je eerst iets goeds gedaan moet hebben om die aandacht te mogen krijgen en dat als je dat niet doet, je een slecht, tekortschietend mens bent (basisangst). Dat had ze al vaak genoeg over zich heen gehad.
Je kunt jezelf “helen”
Zo zien we dat gebeurtenissen uit het verleden ons gedrag in het heden nog heel lang beïnvloeden, ons “onvrij” maken. Je “allergie” herinnert zich aan iets dat je – zélfs dus fysiek – in jezelf belemmert, uit het onbewuste kindverlangen jezelf tegen meer pijn te beschermen. Iets wat je echter nu jezelf wel weer toe mag staan. Bovendien: Je kunt het nu als volwassene eigenlijk best wel aan. Je hebt het zelfs nodig om meer in balans te komen, om jezelf te “helen”. En, om in dit voorbeeld te blijven, om constructieve relaties aan te gaan, ook met mensen die aandacht op zichzelf vestigen (wat ook best een handige kwaliteit is).
Waarom die pijn in en waarom het enneagram?
Je schaduw onder ogen zien, maakt dat je kunt groeien: Het bewust(er) zijn helpt je onderscheid te maken tussen oude kindpijn, die dan bovendien verwerkt kan worden, en wat er in het “hier en nu” gebeurt, zodat je steeds meer in staat bent je eigen leven te creëren.
Het gedrag van een gemiddeld gezonde Eén is echt anders dan een bewuste Eén. Door die bewustwording ontstaat voor Kate de mogelijkheid om vorm te geven aan en aandacht te vragen voor de eigen behoeften, ze uit te durven spreken, zodat het “verantwoordelijke, rationele, plichtsgetrouwe” mens ook “warm, wijs en menselijk” wordt. Niet omdat ze er zo hard voor werkt, maar omdat ze haar schaduw toelaat en ophoudt te bewijzen dat ze “goed” is, wordt ze steeds moeitelozer een “goed mens” (verlangen).
Het enneagram wordt daarom niet voor niets een groeimodel genoemd. Lees hier meer:
Voor wie is dit dan?
Ons hele gezinssysteem (en andere systemen) heeft invloed (gehad) op onze ontwikkeling. Onder allerlei verschillende vormen van stress is de invloed ervan nog verstrekkender, zie het filmpje “How stress effects your brain”. Gelukkig komen de meesten van ons wel gemiddeld gezond uit onze kindertijd. Toch valt er vaak wel wat te winnen. Voor iedereen! Werken aan je eigen bewust zijn bevordert je welzijn en heeft een positief effect op je eigen effectiviteit. En zo kun je er ook voor zorgen dat je meer veiligheid, basisvertrouwen en dus (mentale) gezondheid aan anderen kunt doorgeven.
NB: Met dit artikel zeg ik nadrukkelijk niet dat je schuldig bent aan je eigen ziekte. Ziekte is een uiting of symptoom van het overleefmechanisme van je persoonlijkheid en je hele familiesysteem met historie. Het is belangrijk dit onderscheid te maken.
Ik was lekker aan het uitwaaien op Ameland, met Bart en onze jongste twee kinderen. Heerlijk, om de hele dag buiten te zijn, fietsen en wandelen, in beweging zijn en even lekker “uit het hoofd”, in het lijf, met het hart.
Een mooie manier om even bij te komen en stil te staan bij jezelf. Dat kan soms verrassend zijn en mooi bewust Zijn, in het hier-en-nu opleveren. Dat bleken meer mensen daar te doen, want midden in de duinen vind ik die mooie steen met daarop “Kijk ik om me heen, blijk ik midden in mijn leven te staan”
Hoe mooi is dat! Midden in je leven te staan. Doe jij dat ook, bewust? Volop? Haal je eruit wat erin zit? Of word je geleefd? Wat leeft jou dan? Bijna iedereen beperkt zich, ieder op zijn eigen manier. Hoe we dat doen en daar “uit” kunnen komen, daar biedt het enneagram mooie handvatten voor. Maar daarover nu even niet. Hoewel het wel héél bruikbaar is, om duurzame inzetbaarheid te creëren.
Langer werken – Lukt dat ook?
We mogen in Nederland steeds langer werken. Niet gek, als je bedenkt dat kinderen van nu al een levensverwachting van 100 hebben of meer. Ik, als inmiddels 50+er ga vermoedelijk ook nog wel een tijdje mee. Na mijn ziekte, 5 jaar geleden, heb ik wel nieuwe keuzes gemaakt, om te voorkomen dat ik opnieuw ziek zou worden. Veel mensen lopen tegen zo’n moment aan, waarin ze beseffen dat het zo niet langer kan of dat ze het zo niet langer willen. Onze vitaliteit neemt immers af, dus de meesten zullen vroeg of laat stil moeten staan bij zichzelf en hun werk en leven, om vitaal ouder te kunnen worden en te kunnen blijven werken.
Stil staan bij je leven & loopbaan
Tijdig stilstaan bij je loopbaan en een actieplan maken vóór je echt uitvalt, voorkomt veel ellende op langere termijn. Helaas gebeurt dat nog veel te weinig. Een groeiend aantal mensen laat het erop aan komen en valt uiteindelijk door ziekte en/of snel wijzigende organisaties, buiten de boot en is daarna niet in staat om weer (volledig) aansluiting te vinden. Mensen met een baan proberen die vaak krampachtig te behouden ook al zitten ze niet meer op hun plek, wat o.a. leidt tot stress. Zij die zonder baan blijven, vallen in een mentaal en financieel gat. Veel van de 45+ers, die in de afgelopen tijd hun baan hebben verloren, lopen er tegen aan dat ze geen baan meer kunnen vinden. Er heersen, terecht en onterecht, veel vooroordelen, die maken dat “gewoon” solliciteren vaak niet werkt. Mensen voelen zich daardoor “afgeschreven”. Ouderen zijn trouwens niet de enigen daarin.
Mentaal met pensioen versus intrinsiek gemotiveerd
Veel van die 45+ers staan gelukkig nog vol in het leven en werk. Zij zijn wel degelijk meegegaan met hun tijd, leren nog steeds, gaan mee in ontwikkelingen en gaan nieuwe uitdagingen aan. Als werken leuk is en bij je past is het ook een essentieel deel van je leven en zou je zo maar na je pensioen er nog mee door willen gaan. Die mensen horen vast bij de 17% van de mensen die in staat is hun talent volop te gebruiken.
Helaas zijn er echter ook genoeg, die al “mentaal met pensioen” zijn, zoals één van mijn klanten dat noemde. Dat begint trouwens al vaak op jongere leeftijd, maar wordt steeds problematischer. Zij bevestigen het heersende beeld, waardoor medewerkers min of meer al zijn “afgeschreven” boven 45 jaar. Soms dus terecht. Want wist jij dat slechts 30% van de medewerkers echt betrokken is bij hun werk? Hoe zou dat zo zijn gekomen? En wat zou dat jouw organisatie kosten? Mentaal gepensioneerd is misschien wel wat te stigmatiserend, maar er valt wel wat aan betrokkenheid en inzetbaarheid te winnen.
Kloof dichten door omdenken en anders doen
Als we dit zo laten bestaan, wordt de kloof en stigmatisering alleen maar groter. En dat gaat ons maatschappelijk gezien te veel kosten, direct en indirect. Dat zouden we niet moeten willen met z’n allen. Gezondheid is belangrijk voor werk, maar het is ook andersom. Werk biedt, naast inkomen, kans op persoonlijke ontwikkeling, geeft eigenwaarde en zelfvertrouwen, zingeving en draagt bij aan de gezondheid. Daar hebben we allemaal baat bij. Bij lager opgeleiden blijkt dit nog meer aandacht te vragen, dan bij hoger opgeleiden.
Het vraagt omdenken: Een nieuwe manier om met mensen en hun talenten om te gaan in organisaties. De overheid onderkent dit probleem en heeft initiatieven genomen om duurzame inzetbaarheid, vitaliteit en participatie te stimuleren, bij werkgevers en werknemers. O.a. door:
Mentaal vitaal: sleutel naar regie over leven & loopbaan
Het MKB blijkt echter achter te blijven op dit gebied. En “over all” wordt er nog weinig aandacht besteed aan mentale vitaliteit. En dat, terwijl uit onderzoek is gebleken dat investeren in (mentale) vitaliteit dé sleutel is naar eigen regie over hun leven & loopbaan, die bovendien leidt tot meer effectiviteit: Mensen presteren beter, werken beter samen, zijn intrinsiek gemotiveerd om gezond te blijven en te investeren in hun ontwikkeling. Het levert zelfs 2 x zo veel winst op.
Hoe kun je op de verandering inzetten:
Weet dat veel oplossingen niet duur hoeven te zijn of uiteindelijk veel minder kosten dan ze uiteindelijk opleveren. Zullen we eens sparren? Ik kom graag een keer bij je langs!
“Mensen zijn kwetsbaar het mooist”! Dat zei ook Maaike Ouboter. Heb je haar optreden gezien op 27 mei 2013 tijdens “De beste sing-a-songwriter van Nederland”? Haar liedje “dat ik je mis” komt recht je hart binnen en roert je tot tranen toe. Zoals jurylid Sanne zei: “Eerst probeerde ik me nog een tijd flink te houden en dan ineens komt het aan. Maar dan is het ook oké …”
Mayke schreef het liedje na het overlijden van haar moeder. Ze neemt je mee van de koesterende warme haven die ze had, naar het verlies en loslaten, tot het besef dat je het “alleen” kunt in de wetenschap dat die ander altijd bij je zal zijn ook al is die er niet. En door het liedje heen ervaar je haar zekere kracht die groeit. Prachtig! Wat komt het binnen. Wat doet het met jou?
Wat maakt kwetsbaar zijn nu eigenlijk mooi? Iemand die moeilijke tijd in het leven heeft doorgemaakt en daar op gezonde wijze uit is gekomen, zonder zich emotioneel af te sluiten, kan met veel meer diepgang van betekenis zijn voor anderen. Je wordt er toegankelijk of benaderbaar van. Je hart staat open. Dat zorgt dat je meer in contact kunt zijn met anderen en visa versa. Maar ook met jezelf! En dat maakt je oneindig veel sterker en effectiever, omdat het zo indrukwekkend is.
Ja, ja, denk jij misschien dan nu wel. Waarom zou ík in vredesnaam kwetsbaar willen zijn? Liever niet misschien. Wil jij ook liever “flink” zijn? Of word je ook net als één van de deelnemers, nerveus van die kwetsbaarheid? Zeker als iemand zoals Maaike je met haar kwetsbaarheid in de ogen kijkt en contact met je maakt?
Het kan doodeng zijn om je kwetsbaar op te stellen. Allerlei overtuigingen en angsten weerhouden je om dat op je eigen wijze manier te kunnen doen. “Iets” in jou wil je beschermen en weerhoudt je (in meer of mindere mate) om kwetsbaar te durven zijn. Het vraagt, kortom, een zekere hoeveelheid (zelf)vertrouwen. Als je door je ouders en anderen om je heen, goed gespiegeld en begrepen bent in je kindertijd, heb je dat in de basis vaak wel in behoorlijke mate. Maar als je dat niet meer ervaart, hoe kun je dan weer komen?
Coaching met systemische oefeningen kunnen je helpen om opnieuw te ervaren dat jij gegrond bent in het Zijn. Een vrouwelijke energie die we vinden op punt 6 van het enneagram, vaak aangeduid als godin van de aarde, als fundament van het bestaan, die je terug helpt te keren naar innerlijke wijsheid en je helpt zelfverzekerd, geaard, praktisch, sereen en moedig te zijn. Bijzonder is dat je tijdens die oefeningen ook kunt ervaren dat je je een groot deel van de tijd zelf belemmert om daar contact mee te maken. Zo kun je komen tot wezenlijke verandering.
Kwetsbaarheid is in het bijzonder een thema van type of op punt 8, met als tegenpool Kracht. De gemiddelde Acht zal geneigd zijn zijn/haar kracht ten toon te spreiden om zichzelf te beschermen tegen beheersing door anderen en kwetsbaarheid. Hoe bewuster Achten worden, hoe meer ze leren innerlijk rustiger te zijn en te wachten tot een diepere, waarachtiger impuls in hun hart opkomt, een drang die niet gebaseerd is op angsten en de reacties daarop. Ze worden zo meester over zichzelf en hun passies en bewijzen ze hoe sterk ze werkelijk zijn door niet te handelen wanneer ze het, als ze dat wilden, met kracht zouden kunnen opnemen tegen anderen. In gedrag en houding hebben Achten dan iets onschuldigs en eenvoudigs (= heilige deugd); ze belichamen een zuiverheid van gemoed en geweten, die anderen diep aanspreekt en ontroert, loyaal en enorm toegewijd maakt. Zo zie je de mooie paradox van de Acht: Achten zijn op hun sterkst wanneer ze handelen met zelfbeheersing en als open durven zijn.
Je kwetsbaar op stellen is echter nog niet zo eenvoudig. Het wordt al snel een “stoppen met roken”-actie: Je een trucje aanleren, werkt misschien even, maar je houdt het niet lang vol en uiteindelijk brengt het je geen persoonlijke groei en verbinding. Je kunt er wel komen, maar niet naartoe! Het vraagt een andere weg, van bewust leren zijn en leren zien waardoor je je keer op keer laat afbrengen van je essentie. In mijn coaching en trainingen biedt ik een typespecifieke aanpak voor jou én je organisatie, om jou te helpen jezelf te (her)ontdekken, jezelf verder te ontwikkelen zodat je talent en kracht (weer) meer kan bloeien.
“Er wordt van je gehouden en jij houdt ook van jóu!” Daar stond een ander mens, verbonden met zichzelf én anderen. Ze straalde naar de wereld en de wereld straalde naar haar. Toen kon ze voelen, ervaren, “weten” hoe het is om “gewoon” aanwezig te zijn, vol vertrouwen, sterk en rustig tegelijk. Erop vertrouwend dat ze alles tot haar beschikking heeft voor wat zich nu aandient. Moeiteloos weet en doet wat nodig is.
Dit was een bijzondere ervaring in één van de coachingssessies, waarin we hebben gekeken naar de onderliggende oorzaken van Bianca’s moeite om zich te profileren, terwijl ze toch alles in huis lijkt te hebben om een ongelooflijk succesvolle loopbaan te hebben. Bianca ontdekte hoe haar enneagramtype 4 patronen haar onbewust belemmerden en hoe ze zich vanuit een onbewuste zelfbeschermingsmechanisme uit haar kindertijd zelfs “zelf-sabotteerde”. Pas nu ze weet waarom ze dat doet, kan ze zich losmaken van haar neiging zich kleiner te maken.
De afgelopen tijd mocht ik een aantal mensen met type 4 coachen. Omdat het me zo ontroerde, wil ik er graag iets over delen. Misschien heb je wel een kind of partner met dit patroon, of een collega. Door het mechanisme te begrijpen en er compassie mee te krijgen, kunnen jij en je relaties er hoop ik ook van groeien.
Er zit een zekere pijn en angst onder ieder persoonlijkheidstype. Vieren kunnen vertellen dat ze al vroeg in hun leven hebben ervaren dat ze verlaten werden of niet kregen wat ze nodig hadden. Om dit te kunnen overleven, is de Vier gaan denken dat hij dit veroorzaakt heeft: Dat het hem namelijk aan iets essentieels ontbreekt en dat daarom niet de moeite waard is om geliefd te worden.
Om meer afwijzing te voorkomen, leerden ze anderen naar binnen te halen (introjectie), met hun pijnlijke gevoelens. Zo konden ze tenminste controle uitoefenen daarover. Kritiek van de ouders, bijvoorbeeld, werd zo dus onderdeel van de eigen identiteit, om kritiek van de ouders in het vervolg vóór te zijn. Op deze manier wordt meer pijn, teleurstelling en afwijzing voorkomen. Wanneer afwijzing dreigt, zal de Vier – afhankelijk van het subtype – onbewust geneigd zijn zichzelf te devalueren, te victimaliseren of juist arrogante superioriteit ten toon te spreiden.
Natuurlijk wil ieder mens geliefd worden. Vieren kunnen veel van zichzelf vragen, om alsnog te kunnen verwerven wat mist. Ze willen aan een ideaal voldoen. Ze plaatsen zichzelf ook vaak in moeilijke situaties. Belangrijke anderen die als innerlijk ideaal worden gezien, worden ook geïntrojecteerd. Deze idealen kunnen echter komen en gaan. Het voorkomt ook het gevoel van alledaagsheid, een basisangst die wordt gemeden. Al met al wordt de Vier dan steeds onevenwichtiger.
Net als de andere harttypes houdt de Vier ook van erkenning en aandacht. Vieren ontwikkelen een verlangen om gered te worden door iemand of anderen met wie ze een speciale (liefdes)connectie kunnen hebben, iemand die hen alsnog kan bewijzen dat ze toch waardevol zijn. Zo kán de partner complementair zijn. Als die ander dat echter móet zijn, ontstaat er (onbewust) een afhankelijkheid. Vieren gedijen bij echte, oprechte (emotionele) aandacht, met ruimte voor hun creatieve (gevoels)uitingen. Op het moment dat die er niet meer is, raakt het systeem aan de pruttel.
Om die aandacht te kunnen krijgen, zullen Vieren er alles aan doen een ideaal-zelfbeeld in stand te houden gevoelig, authentiek en bijzonder te zijn, anders dan anderen, met gevoel voor esthetiek. Je hoort veel Vieren ook zeggen dat ze op zoek zijn naar zichzelf, maar als ze zich wentelen in melancholie en intensiteit, en zich blijven richten op wat ontbreekt, brengt die strategie ze juist niet wat ze het liefste willen.
Vieren kunnen zichzelf weer meer leren liefhebben en zich dus waardevol leren voelen, door bijvoorbeeld te zien wat ze belemmert om hun ware gevoel uit te spreken, leren hun wensen direct te uiten, levendigheid toe te laten, zich bewust te worden van hun negatieve attributie en hun diepere gevoel onder hun (afgunstige) boosheid te onderzoeken.
In essentie brengt Vier ons dan het vermogen om volkomen jezelf te kunnen zijn en om, nu gelijkmoedig (Heilige Deugd van 4), leven te kunnen scheppen vanuit een oorspronkelijk gezicht. Dan staat Vier volop in z’n talent. Moeiteloos jezelf zijn, vanuit het besef dat het universum slechts één van jou heeft geschapen, terwijl je tegelijkertijd deel uit maakt van al het andere.
Jíj kunt ze daar natuurlijk ook bij steunen of aanmoedigen. Vind je het leuk om daar meer over te weten? In de op het enneagram gebaseerde open trainingen krijg je volop inzicht en handvatten.
Daar liep ik op de camping: De berg af, met mijn boek “Het Verborgen Symbool” van Dan Brown onder de arm. Ik verheugde me op even relaxen bij het zwembad en het verhaal: Langdon wordt naar Washington gelokt, waar hij de wereld moet behoeden voor misbruik van kennis die in juiste handen kan leiden tot “Verlichting” en een betere wereld, maar in verkeerde handen kan leiden tot de ondergang ervan.
In het soepel lopende, spannende verhaal zitten leuke weetjes, over kunst, mystieke vormen en architectuur, maar het gaat ook over ontwikkeling van ons als mensen of mensheid. Zo wordt o.a. de Apocalyps aangehaald, dat in plaats van de ondergang van de wereld eigenlijk verwijst naar het Boek der Openbaringen (van Johannes), waarin God verborgen dingen openbaart aan de profeet; voor het opheffen van de sluier, die ons kan helpen bij onze zoektocht naar God en naar “Verlichting”. Die Goddelijkheid, lees ik ook hier, moet ook wel in de mens zitten, als we weten dat God de mens naar zijn evenbeeld heeft geschapen. Waar we verantwoordelijkheid voor zouden moeten nemen, omdat dat Goddelijke verborgen of versluierd is. Het wacht op ont-dekking, waarvoor we in de Bijbel en wijsheden uit andere godsdiensten of stromingen richtlijnen kunnen vinden.
Verlichting” is eigenlijk niets anders dan ontwaken of bewust worden. het zien van de werking van je eigen geest, die jou en jouw naasten “gevangen houdt in lijden” en het ontdekken van de weg naar verandering zodat dit “lijden” wordt opgeheven.
Pfff, zul je misschien denken, ik lijd niet zo. Of wat heb ik hier nu aan. Houd nog even vol, want onbewust lijd je wel en laat je lijden. Want ook jij kent stress, ergert je vast aan (het gedrag van) bepaalde mensen en reageert daarop.
Op weg naar dat zwembad hoorde ik een moeder boos te keer gaan tegen haar zon van een jaar of 13. Hij had een bal keihard tegen het hoofd van zijn zus geknald en dat kon toch niet! Hij moest naar de tent, voor straf. Met een dosis normbesef die ze over hem uitstortte, nam ze haar dochter in bescherming en moest hem een lesje geleerd worden. Zijn gedrag had haar flink getriggerd, want haar monoloog hield wel enige tijd aan, waarbij ze het op zijn persoon speelde. Voor zijn tegen-verhaal had ze weinig aandacht. Het deed me plaatsvervangend pijn in mijn hart.
Herkenbaar? Voor mij helaas wel. Tja, opvoeden valt ook niet mee. Bepaald gedrag van mensen of onze kinderen, plaatsen, situaties en zelfs geuren en kleuren wekken onbewust oude gevoelens van pijn in ons wakker. Omdat we daar niet aan herinnerd willen worden, hebben we een systeem ontwikkeld waarbij we, zonder dat we ons ervan bewust zijn, vervallen in bepaald automatisch gedrag dat we als het ware “uitleven” op anderen. O.a. Jung heeft veel van deze “(arche)typische”, automatische gedrags- en gevoelspatronen beschreven.
In haar onbewustheid kon de moeder geen oog hebben voor de pijn van haar zoon, die blijkbaar zo getergd was dat dit zulk akelig gedrag bij hem triggerde. Door niet het gedrag en de emoties te bespreken, maar het op zijn persoon te spelen, raakt ze hem pijnlijk in zijn ziel. Niet onwaarschijnlijk zal het op termijn het tegenovergestelde effect hebben.
Naar mate hij zich vaker niet gehoord of gezien voelt en dus geraakt wordt in zijn hart of ziel, zal ook zijn behoefte groeien om een beschermingslaag om zichzelf en zijn “pijn” te bouwen. De boosheid richting zijn zus of het verdriet van het onbegrip kan niet worden verwerkt en werkt na, hetgeen zich uiteindelijk kan uiten in gedrag en fysieke klachten. Hij zal onbewuster worden en meer automatisch en “typisch beschermingsgedrag” laten zien, om in de toekomst beter opgewassen te zijn tegen anderen.
Uit onveiligheid scheiden we ons zo onbewust af van een deel van onszelf én van anderen, in plaats van dat we ons verbonden blijven voelen, met anderen en al het goede. Dat deel van onszelf dat we afschermen, ontwikkelt niet met ons mee. Toch popt het op allerlei momenten wel weer op als we mensen tegenkomen die in onze “allergie” zitten, waardoor we heel ineffectief weer als peuterpubers kunnen reageren. Het bizarre is, dat we dat gedrag van de ander zelfs aantrekken, bijvoorbeeld pestgedrag.
En zo houden we elkaar gevangen en wordt, vaak zelfs uit goede bedoeling, onhandige liefde, zelfbescherming, onbegrip of onwetendheid, ons lijden van generatie op generatie, van mens tot mens, doorgegeven. Onze goede (Goddelijke) aard verdwijnt, wordt versluierd, om plaats te maken voor steeds minder adequaat, in meer of mindere mate zelfs destructief gedrag.
Gelukkig kan het ook anders en willen steeds meer mensen daarvoor bewust een andere weg inslaan. En dat vraagt eigenlijk niet meer dan bewustwording. Daarvoor hebben we naast de gebruikelijke (loopbaan) coaching, enneagramcoaching, re-integratie- en outplacementtrajecten, ook een interessant trainingsaanbod, met en zonder het enneagram.
Voor bewustwording heb je het nodig om af en toe even stil te staan bij jezelf. Door bijvoorbeeld meditatie. Zelfs eenvoudige ademhalingsoefeningen kunnen helpen. Met heel eenvoudige technieken kun je leren je hartritme direct te beïnvloeden en snel het stressniveau in je lichaam naar beneden te brengen. M.b.v. biofeedbackapparatuur wordt dit direct zichtbaar op je PC of mobiel. Bekijk het filmpje op de pagina stress de baas om te zien welke invloed stress heeft op jou en je relaties en lees daar meer over hartcoherentie.
