“Er wordt van je gehouden en jij houdt ook van jóu!” Daar stond een ander mens, verbonden met zichzelf én anderen. Ze straalde naar de wereld en de wereld straalde naar haar. Toen kon ze voelen, ervaren, “weten” hoe het is om “gewoon” aanwezig te zijn, vol vertrouwen, sterk en rustig tegelijk. Erop vertrouwend dat ze alles tot haar beschikking heeft voor wat zich nu aandient. Moeiteloos weet en doet wat nodig is.
Dit was een bijzondere ervaring in één van de coachingssessies, waarin we hebben gekeken naar de onderliggende oorzaken van Bianca’s moeite om zich te profileren, terwijl ze toch alles in huis lijkt te hebben om een ongelooflijk succesvolle loopbaan te hebben. Bianca ontdekte hoe haar enneagramtype 4 patronen haar onbewust belemmerden en hoe ze zich vanuit een onbewuste zelfbeschermingsmechanisme uit haar kindertijd zelfs “zelf-sabotteerde”. Pas nu ze weet waarom ze dat doet, kan ze zich losmaken van haar neiging zich kleiner te maken.
De afgelopen tijd mocht ik een aantal mensen met type 4 coachen. Omdat het me zo ontroerde, wil ik er graag iets over delen. Misschien heb je wel een kind of partner met dit patroon, of een collega. Door het mechanisme te begrijpen en er compassie mee te krijgen, kunnen jij en je relaties er hoop ik ook van groeien.
Er zit een zekere pijn en angst onder ieder persoonlijkheidstype. Vieren kunnen vertellen dat ze al vroeg in hun leven hebben ervaren dat ze verlaten werden of niet kregen wat ze nodig hadden. Om dit te kunnen overleven, is de Vier gaan denken dat hij dit veroorzaakt heeft: Dat het hem namelijk aan iets essentieels ontbreekt en dat daarom niet de moeite waard is om geliefd te worden.
Om meer afwijzing te voorkomen, leerden ze anderen naar binnen te halen (introjectie), met hun pijnlijke gevoelens. Zo konden ze tenminste controle uitoefenen daarover. Kritiek van de ouders, bijvoorbeeld, werd zo dus onderdeel van de eigen identiteit, om kritiek van de ouders in het vervolg vóór te zijn. Op deze manier wordt meer pijn, teleurstelling en afwijzing voorkomen. Wanneer afwijzing dreigt, zal de Vier – afhankelijk van het subtype – onbewust geneigd zijn zichzelf te devalueren, te victimaliseren of juist arrogante superioriteit ten toon te spreiden.
Natuurlijk wil ieder mens geliefd worden. Vieren kunnen veel van zichzelf vragen, om alsnog te kunnen verwerven wat mist. Ze willen aan een ideaal voldoen. Ze plaatsen zichzelf ook vaak in moeilijke situaties. Belangrijke anderen die als innerlijk ideaal worden gezien, worden ook geïntrojecteerd. Deze idealen kunnen echter komen en gaan. Het voorkomt ook het gevoel van alledaagsheid, een basisangst die wordt gemeden. Al met al wordt de Vier dan steeds onevenwichtiger.
Net als de andere harttypes houdt de Vier ook van erkenning en aandacht. Vieren ontwikkelen een verlangen om gered te worden door iemand of anderen met wie ze een speciale (liefdes)connectie kunnen hebben, iemand die hen alsnog kan bewijzen dat ze toch waardevol zijn. Zo kán de partner complementair zijn. Als die ander dat echter móet zijn, ontstaat er (onbewust) een afhankelijkheid. Vieren gedijen bij echte, oprechte (emotionele) aandacht, met ruimte voor hun creatieve (gevoels)uitingen. Op het moment dat die er niet meer is, raakt het systeem aan de pruttel.
Om die aandacht te kunnen krijgen, zullen Vieren er alles aan doen een ideaal-zelfbeeld in stand te houden gevoelig, authentiek en bijzonder te zijn, anders dan anderen, met gevoel voor esthetiek. Je hoort veel Vieren ook zeggen dat ze op zoek zijn naar zichzelf, maar als ze zich wentelen in melancholie en intensiteit, en zich blijven richten op wat ontbreekt, brengt die strategie ze juist niet wat ze het liefste willen.
Vieren kunnen zichzelf weer meer leren liefhebben en zich dus waardevol leren voelen, door bijvoorbeeld te zien wat ze belemmert om hun ware gevoel uit te spreken, leren hun wensen direct te uiten, levendigheid toe te laten, zich bewust te worden van hun negatieve attributie en hun diepere gevoel onder hun (afgunstige) boosheid te onderzoeken.
In essentie brengt Vier ons dan het vermogen om volkomen jezelf te kunnen zijn en om, nu gelijkmoedig (Heilige Deugd van 4), leven te kunnen scheppen vanuit een oorspronkelijk gezicht. Dan staat Vier volop in z’n talent. Moeiteloos jezelf zijn, vanuit het besef dat het universum slechts één van jou heeft geschapen, terwijl je tegelijkertijd deel uit maakt van al het andere.
Jíj kunt ze daar natuurlijk ook bij steunen of aanmoedigen. Vind je het leuk om daar meer over te weten? In de op het enneagram gebaseerde open trainingen krijg je volop inzicht en handvatten.
